6 Eylül’de başlaması planlanan yüz yüze eğitim öncesinde, kırtasiyelerde hareketlilik yok.
Gelişmeleri yakından takip eden kırtasiye esnafı, bu durgunluğu kırtasiye malzemelerindeki yüksek fiyat artışına ve ulusal marketlerin de kırtasiye ürünü satmasına yoruyor.
“Biz kırtasiyeciler olarak hazırlığımızı yaptık bekliyoruz”
Okulların açılıp açılmayacağına dair kesinlik olmadığını, vatandaşların bu nedenle de çekimser davranıp alışverişe başlamadığını söyleyen Arslan, ürünlere yapılan zamlara dair de şunları söyledi,”
“daha önceleri her şey kaliteliydi. Gelen defter, kalem kaliteliydi son iki yıldır hem pahalılaştı hem de mallar adileşti. Şu ana kadar satışlarımızda hareketlilik yok kimse ne yapacağını bilmiyor, kimsenin önü açık değil. Okulların açılıp açılmayacağına dair garanti yok. Veli de kendini geri çekiyor. Biz kırtasiyeciler olarak hazırlığımızı yaptık bekliyoruz” dedi.
Pandemi başladığından beri birikimleriyle geçinmeye çalıştıklarını söyleyen Tahsin Arslan, “Pandemi başlamadan önce biz kırtasiyeciler olarak toptancıdan alışverişimizi yapmıştık. Çeklerimizi senetlerimizi verdik hastalık başladı okullar her taraf kapandı bizimde çeklerimiz senetlerimiz patlamaya başladı. Ben şahsen yaklaşık 20 ayda her ay 15 bin lira cebimden para verdim. Bütün kazancımda oydu zaten. Öyle geçinmeye çalıştık senetler çekler aksamasın diye. Sanıyorum kirasını ödeyemeyen evine ekmek götüremeyen çok insan var. Buna kırtasiyeci esnafı da dâhil ama çoğu esnaf da böyle” şeklinde konuştu.
Küçük esnafın kapanmasının, büyük zincir marketlerin açık olduğu sürece bir faydası olmadığını söyleyen Arslan “Benim kapanmamda benim esnaf olmamda ne mana var” dedi. Arslan, “Şöyle düşünün ki ben kırtasiyeciyim aynı kalemi defteri satıyorum ama bana yasak dükkânım kapalı. Fakat bir alışveriş merkezinde veya ulusal markette satışların hepsi serbest çok rahatça satabiliyorlar. Benim kapanmamda benim esnaf olmamda ne mana var. Zaten Türkiye'de adalet olmadığına inanıyordum bu durumda kanıtladı. Artvin gibi 30 bin nüfuslu küçük bir ilde 24 tane ulusal market var. 24 marketin tümünde kırtasiye bölümü var. Benimle onun yarışabilmesi için boyumun biraz büyük olması lazım böyle bir şey de mümkün değil. Söylemekle olacak iş değil ama yeter artık herkes kendi işini yapsın. Ulusal marketin elbise satmakla kırtasiye satmakla ne ilgisi var. Herkes kendi işini yapsa daha iyi olur. Ulusal marketler varken kırtasiye esnafının ayakta durabileceğini sanmıyorum. Artvin’de 7 kırtasiye kitapçı oldu bunun yanında 24 tane ulusal market var. Ben 10 liralık bir şey alıyorum ulusal market bin liralık alıyor, o 3 liraya alıyor ben 5 liraya aradaki fark çok büyük olduğu için onlarla yarışma şansımız olmuyor. İnanın malları çok adi. Çocuğun eline vermeye korkarsınız. Vatandaş ya bunu bilmiyor ya da ucuz olduğu için talep ediyor. İnanın çocuk boyaları ağzına sürdüğü zaman zehirlenir. Kendilerine dikkat etsinler tanınmamış bilinmeyen markaları almasınlar” diye konuştu.
Okulların açılıp açılmayacağı konusunda hâlâ tereddüt yaşadığını aktaran Tahsin Arslan, endişesini şu ifadelerle dile getirdi: “Öğrenciler yavaş yavaş gelmeye başladı ama işte okulların açılıp açılmayacağına kanaat getiremiyorum. Yüzde 70 açılacaksa yüzde 30 tehlike var. Her gün yaklaşık 200 kişinin öldüğü bir ülkede milli eğitim okulları nasıl açacak. Öğretmenlerin en az yarısı aşılanmamış. Gelen talebenin yüzde 80’i aşılanmamış şayet çare aşı maske mesafeyse bunu nasıl koruyacaklar, uygulayacaklar bilmiyorum. Ama şu var ki bir nesli kaybettik çünkü 3’üncü sınıfa geçen bir talebenin okuma yazması yok”
Bu yıl fiyatlarda fazlasıyla artış olduğunu belirten Arslan, fiyatların bu kadar artmasının nedenini denetimin olmamasına bağlayarak “Kırtasiyeler her yıl iki kere fuar yaparlar gidip alışverişlerini tamamlarlar. Bu sene alışverişimizi yaptık ama bu yıl ben fuara gitmedim çoğu esnaf arkadaşımız da gitmedi. Çünkü iki yıl evvel aldığımızı satmadık daha. Onların üzerine koyduk ama onlarla idare edeceğiz. Daha sonra okullar açılırsa ihtiyaç duyarsak toptancılarda mal dolu kimse almamış oradan tedarik edebiliriz yapacak bir şey yok. Fiyatlar pandemide tam 2 kat arttı. Bir kalemi 1 liraya verirken 3 liraya vermek zorundasın, bir silgi 2 buçuk liraydı 4 lira oldu, bir defter 7 liraydı 11 buçuk lira oldu. Haddinden fazla pahalılık var önüne nasıl geçilecek bilmiyorum.
Serbest piyasaya geçince denetimlerin eskisi kadar sıkı olmadığını, arada ezilenin vatandaş olduğunu söyleyen Arslan, “Denetimler de sıkı değil. Bir devlet adamı gelip bana sormuyor denetimci bunu neden böyle satıyorsun diye bana sorduğu gibi toptancıya da sorması lazım. Ama şu ana kadar hiç yok. Denetimler eskiden maliyeciler belediye personeli zabıta ile gelirdi etiketlere bakarlardı ama şimdi serbest piyasaya geçince her şeyi bıraktılar. İstersen 3 liralık malı 5 liraya ver istersen bedava ver kimsenin umurunda değil. Oto kontrol kesinlikle yok. Vatandaş isyan ediyor. Arada ezilen vatandaş oluyor. İnanın bir zarf alamayacak insanlar var bunların talebesi var” dedi.
“Öyle ürünler var ki, çocukları zehirler”
Kırtasiye alışverişi yaparken, kaliteye odaklanmak gerektiğini belirten Tahsin Arslan, vatandaşları uyardı, “30 yılımı bu iş için harcadım gerçekten bu kırtasiye işini iyi biliyorum diyebilirim. Türkiye'de belli başlı markalar var. Eskiden beri Türkiye'de satılan markalar var. Yeni markalar kötü demek istemem ama bunların ikinci el üçüncü el boyası var. Bir insan 20 kalemi alıp bir saate çocuğun elinde açıp bitiriyor bazı marka da var ki bir tane alıp bir ay kullanıyor. Onun için marka çok önemli. Bu markalar belli başlı markalar herkes bilir. Kırtasiyeye gittiklerinde şu markayı ver dediklerinde kârlı çıkarlar. Çocuklarımızın sağlığı için bu çok önemli. Öyle boyalar, oyun hamurları var ki çocuk ağzına alsa zehirlenir. Ama öyle markalar var ki buğday unundan yapılan hamurları var boya katılmış oldukça sağlıklı. Vatandaşların kırtasiye ürünü alırken bunlara dikkat etmelerini tavsiye ediyorum. Her şeyden önce çocuklarımızın sağlığını düşünmek zorundayız” dedi.
Sevnur Muti
